Белфьоре Кьосе (Албания) | Belfjore Qose (Аlbania)
Белфьоре Кьосе (Зифла) (родена на 19 ноември 1985 г. в Тирана, Албания) е албанска поетеса и прозаик. Първата й поетична книга Aurat a natës (Аура на нощта, Ombra GVG Editions, 2017) е отличена с наградата за млад автор на Министерството на културата на Албания. През същата година книгата е избрана от читателите за най-добрата стихосбирка на Букинистката литературна платформа. Белфьоре Кьосе е доктор по литературознание и преподава модерна световна литература на ХХ век, руска и славянска литература в университета в Тирана. От юли 2017 г. тя е член-основател на Албанската младежка академия към Албанската академия на науките.
Сред множеството й публикации в албански литературни списания, можем да споменем: Битието и краят, трансформирани в полунощ, публикувано в Fjala Review, 2018, Escape from the Night, публикувано в Illz Review, 2019, Шест стихотворения , POETEKA 46 (№ 4/2017), Крехки дни, ясни нощи , публикувано в Fjala Review “, 2013 г., и много други стихотворения, отпечатани от Jeta e re, Poeteka, Fjala Review, MeArteka, Kult, Kultpoint и др. Нейните разкази Пътуване, На светло, Минотавърът , публикувани в Jeta e re (Нов живот) са получили положителен отзиви от много албански и косовски критици. Нейната поетична книга Аурите на нощта е приета добре, а известният албански поет и писател Агрон Туфа е написал за нея статия „Метафизиката на елегията и реквиема“. Ученият Едона Марку пък е автор на рецензията „Духовният акцент на аурите на нощта“.
Много от нейните стихове и разкази са преведени и публикувани в литературни издания извън Албания, като например в Хемус Ревю в Букурещ в превод на албанския писател и академик А. Ч. Kyçyku; в Poetry Bay, САЩ; в Les femmes (se) racontent на френски; в Антология на албанската поезия, публикувана в Тайван през 2017 г.
Тя е посветена на литературата и нейното влияние чрез много четения на живо, които организира например Тирана чете, фестивал, станал традиция за града. Белфьоре Кьосе преподава лекции по творческо писане от три години в рамките на Фестивала на младите писатели в Тирана и е активен сътрудник на Международния поетичен фестивал Ditët e Naimit в Тетово, Северна Македония.
Превод – Антония Баева
Belfjore Qose (Zifla) (born November 19, 1985 in Tirana, Albania) is an Albanian poet and prose writer. Her first poetry book “Aurat a natës” (Auras of the night, Ombra GVG Editions, 2017) was awarded a prize for young authors by the Ministry of Culture of Albania. At the same year the book was voted by the readers as the best Poetry Book at the Bukinist Literary Platform. She’s a doctor in literary studies and teaches Modern World Literature of the 20th century, Russian and Slavic Literature at the University of Tirana. Since July 2017 she is a founding member of Albanian Young Academy at the Albanian Academy of Sciences.
Among her collections of poems published in many Albanian Literary Reviews we can mention: “The Genesis and The End Transmuted into Midnight” published by “Fjala” Review, 2018, “Escape from the Night” published by “Illz” Review, 2019, “Six poems”, POETEKA 46 (No. 4 / 2017), “Fragile days, lucid nights” published by “Fjala Review”, 2013 and many other poems published by “Jeta e re”, “Poeteka”, “Fjala Review”, “MeArteka”, “Kult”, “Kultpoint” etc. Her short stories “Traveling”, “On whiteness”, “The Minotaur” published in “Jeta e re” (New Life) Literary Review were followed by a positive critical response by many Albanian and Kosovo critics. Her poetry book “Auras of the night” was well received, and the acclaimed author and writer Agron Tufa wrote a paper “The Metaphysics of the Elegy and the Requiem”. The scholar Edona Marku wrote the article “The Spiritual Emphasis of Auras of the night”.
Many of her poems and short stories are translated and published in literary reviews outside Albania, such as in “Haemus” Review in Bucharest translated by the Albanian Writer and Academic A. Ch. Kyçyku; in Poetry Bay in U.S.A.; In „Les femmes (se) racontent“ in French; and in the Anthology of Albanian Poetry published in Taiwan at 2017.
She is devoted in making literature influential, through many reading events she organizes, e.g. “Tirana Reads”, which became a tradition for the city. She has been teaching Creative Writing lectures for three years at the Festival of Young Writers of Tirana and she is an active collaborator of the “Ditët e Naimit” International Poetry Festival of Tetovo, North Macedonia.
ВИДЕО
Агапе
Има час,
когато гласовете вече не разпознават думите,
когато между светлина и мрак мълчанието се издига,
когато телата губят тежест
и се превръщат в криле,
когато лицата ни плават върху водите
с широко отворени очи и замръзнали уста, докато потънат
в река, която отнема всичко, което сме имали.
И тогава
оставени безмълвни,
без никакви спомени – добри или лоши,
Мнемозина ни захранва с огромен бокал,
слънцето избухва като червено яйце,
всичко пламти – огън на сътворението,
спомняме си други животи –
млади и стари.
Нашето пътуване сега започва:
с гладни очи и уши се насочваме
към банкета на музите,
движим се в непозната земя.
В този час
ставаме отново деца,
костният ни мозък се изпълва с музика,
главите ни – със светлина
и сега знаем
какво е Агапе.
Превод – Антон Баев
Agape
There is an hour,
When the voices no longer recognize the words,
When, between light and darkness, the silence rises,
When bodies are weightless
And transmute into wings,
When our faces float on the waters,
With eyes wide open and frozen lips, till they sink
In a river that takes away all what we’ve gathered.
And then,
Whilst we are speechless,
Without any good or bad memory,
Mnemosyne nourishes us with a big chalice,
The sun bursts like a red egg,
Everything is ablaze – fire of creation,
We recall other lives,
Young and old ones.
Our journey has just begun:
With hungry eyes and ears
We head for the banquet of the muses,
Walking in an unknown land.
At this hour
We become children again,
Our soft marrow fills with music,
Our heads with light,
And now we know
What is Agape.
Translated by Redi Sheqeri
Agape
Ka një orë,
Kur zërat nuk i njohin më fjalët,
Kur mes dritës dhe errësirës ngrihet heshtja,
Kur trupat zbrazen nga pesha
Dhe bëhen flatra,
Kur fytyrat tona pluskojnë ujërave
Syhapura, gojëngrira, derisa fundosen
Në një lumë që merr me vete gjithë ç’kemi mbledhur.
Dhe atëherë,
Ndërsa jemi pa fjalë,
Pa kujtesë të mirë a të keqe,
Mnemosina na mëkon me një gotë të madhe,
Dielli plas si një vezë e kuqe,
Gjithçka përflaket – zjarr krijimi,
Të tjera jetë na rimenden,
Të reja a të vjetra.
Udhëtimi ynë sapo ka nisur:
Hedhim hapa në një tokë të panjohur,
Shkojmë drejt gostisë së muzave,
Me sy e vesh të uritur.
Në këtë orë
Rikthehemi fëmijë,
Palca jonë e butë e mbushet me tinguj,
Koka me dritë,
Tashmë e dimë
Ç’është agape.
И всичко толкова красиво, ала не е наше
Не съм от тези, дето първи чакат зазоряване,
нощта е дълга, привързаността ми е дълбока
чрез нея научавам всеки как разбира си живота,
на всичко ако гледа като котката през стар прозорец
пренебрежително и страстно,
гъвкаво и мързеливо.
Но те се различават, разбира се, от нас
и ние разделени сме от тях,
и даже въздухът си има граници.
Треперим от несигурност,
дали пък ще ни върнат пак обратно
в земята на слабите, в страната на слабите.
И болките ми стават пеперуди,
а устремът ви се превръща в мъх върху скалите,
където Дунава тече си с бавни валсове,
докато ние носим на предците си духа
в песните им, пълни с мъка.
Широки улици, масивни сгради
и всичко подредено, че замрежват се очите.
Това е толкова далеч от родното, разбира се,
и тези симетрични куполи, и логиката на обектите,
когато се изкачваме по хълмове с градини на път към бастиона,
тук замъците са красиви, а не трагично изоставени.
Готически детайли, екстаз на сетивата –
и всичко толкова красиво, ала не е наше.
Бягащи тела, атлетични и стерилни,
дори очите ни не могат да са толкова подвижни,
искаме да видим скритото зад външното,
какво поддържа живи тези градове-музеи,
докато старите ни боти се просмукват от дъжда.
Аристокрацията и евтиният ни хотел,
гениалният архитект и нашето детско учудване,
арт нуво и смесване на стилове –
едно по едно сме свикнали да виждаме нещата
и в тази оргия на сетивата губим концентрация.
Синагога сред квадрат от катедрали и базилика,
нощта литургия в катакомбите на катедралата,
докато в синагогата отсреща свири джаз за вярващи.
И улиците се изпълват със тела,
пивоварните продават шум и пяна,
вонята на урина и повръщано накрая.
Градът започва да живее, кожата му да почервенява,
и слънчевите дни не биха по-добре го сторили.
Къде лицата истински се скриха, в какви ли столове умората почива –
или това е плоската навярно монотонност на самото щастие?
А всичко е далеч по простичко у нас,
красиви – хората и нищичко не струва там животът.
Но се разделихме с тях и сега сме чужденци,
пристъпваме несигурно, дъждът е спрял,
наситен със човешка миризма е въздухът,
топъл дъх и пот,
да ни впечатли – изобщо не, при толкова самотни улици нататък
се спираме на първата от тях, поглъщаме огромното спокойствие,
и този здравословен хаос в града все пак е позволен
за нас, две вкопчени в единствено познатото ръце.
Превод – Антон Баев
As much as not to be ours
I am not among them that are the first to wait for the dawns,
My night is long and the commitment is deep
Through it I learn how you can figure out life
If you see the world as a cat from an old window,
Disdainful and passionate
Versatile and lazy.
They are different from us,
We are apart from them,
Now even the air has borders.
We tremble of insecurity,
Will they maybe turn us back to where we came,
The land of the weak, the country of the week.
My pains become butterflies,
Your élan transforms in stone coating moss,
Where the Danube flows with the waltzes,
While we carry our ancestor’s spirits
In their songs full of sorrow.
Monumental streets, building massifs,
Everything so orderly that it obfuscates the eyes.
This is not our country, we perceive it
When we see the symmetrical domes and the reason of the objects,
When we climb gardened hills, on the road to the bastion,
The castles here are beautiful, not neglected.
The fastidiously detailed Gothic and the ecstasy of the senses,
Everything so pretty, as much as not to be ours.
Running bodies, athletic and sterile,
Not even our eyes are so fast,
We want to get what hides under the objects,
What keeps alive these museum-cities,
While our old shoes seep the rain.
The aristocracy and our cheap hotel,
The genius architect and our childish marvelling,
Art nouveau and the style’s influences –
We are used to see the things one by one,
So, in this orgy of senses, we lose concentration.
The synagogue between cathedrals and a basilica,
At night, in the catacombs of a cathedral mass is held,
While in the opposite synagogue jazz is played for the believers only.
And the streets start to fill with bodies,
The alehouses sell noise and foam,
Finally the stink of urine and vomit
The city starts to live, its skin reddens
As the sunny days would never be able to do it.
Where are the real faces, in what chairs the weariness is resting –
Is this maybe the flat monotony of happiness?
Everything is much simpler at ours,
The people are beautiful and the life is worthless.
We have come apart from them, we are obviously strangers,
We walk uncertainly, the rain has stopped,
The air is cloyed with the human whiff
The sweat and the mouth’s heat,
We are not impressed, further – plenty of lonely streets.
We choose the first of those,
We swallow the immense quietness,
The healthy chaos allowed by the city rules,
We are two hands clinging to the only thing they know.
Translated by Albion Zifla
Aq sa për të mos qenë e jona
S’jam një ndër ata që mëngjeset i presin të parët,
Nata ime është e gjatë dhe përkushtimi i thellë.
Në të mësoj sesi jetën mund ta kuptosh
Nëse e sheh botën si një mace nga një dritare e vjetër,
Shpërfillëse dhe pasionante,
E zhdërvjellët dhe përtace.
Ata janë ndryshe nga ne,
Ne jemi ndarë prej tyre,
Tashmë dhe ajri ka kufij.
Dridhemi nga pasiguria,
A thua do na kthejnë mbrapsht nga erdhëm,
Nga toka e të dobtëve, nga atdheu i të dobtëve.
Dhembjet e mija bëhen flutura,
Élan-i yt shndërrohet në myshk që vesh gurët,
Aty ku Danubi rrjedh bashkë me valset,
Ndërsa ne mbartim shpirtin e paraardhësve
Në këngët e tyre plot pikëllim.
Rrugë monumentale, masive e ndërtesash,
Gjithçka kaq e rregullt sa të errëson sytë.
Ky nuk është atdheu ynë, e kuptojmë
Kur shohim kupolat simetrike dhe arsyen e sendeve,
Kur ngjisim kodra me kopshte rrugës për në bastion,
Këtu kështjellat janë të bukura, jo tragjike.
Gotika e stërholluar dhe ekstaza e shqisave,
Gjithçka kaq e bukur, sa për të mos qenë e jona.
Trupa që vrapojnë, atletikë e sterilë,
As vështrimet tona s’janë aq të shpejta,
Duam të përkapim çfarë fshihet poshtë sendeve,
Çfarë i mban gjallë këto qytete-muzeume,
Ndërkohë këpucët tona të vjetra mbushen me shi.
Aristokracia dhe hoteli ynë i lirë,
Arkitekti gjenial dhe mahnitja jonë prej fëmije,
Art nouveau dhe influencat e stileve –
Jemi mësuar që gjërat t’i shohim një nga një,
Kështu në këtë festë të shqisave, humbasim përqëndrimin.
Sinagoga midis katër katedraleve dhe një bazilike,
Natën, në katakombet e një katedraleje mbahet meshë,
Ndërsa në sinagogën përballë luhet xhaz vetëm për besimtarët.
Dhe rrugët fillojnë të mbushen me trupa,
Birraritë shesin zhurmë dhe shkumë,
Më në fund era e urinës, të vjellave,
Qyteti nis të marrë jetë, lëkura e tij skuqet,
Ashtu siç ditët me diell nuk do ta skuqin kurrë.
Ku janë fytyrat e vërteta, në ç’karrige prehet lodhja –
A thua kjo është monotonia e rrafshët e lumturisë?
Tek ne gjithçka është shumë e thjeshtë,
Njerëzit janë të bukur dhe jeta e pavlerë.
Ne jemi ndarë prej tyre, jemi dukshëm të huaj,
Ecim të pasigurt, shiu ka ndaluar,
Ajri tejngopet nga duhma njerëzore,
Nga djersa dhe afshi i gojëve,
Nuk na bën përshtypje, më tej – rrugë të vetmuara plot.
Zgjedhim të parën prej tyre,
Kapërdijmë qetësinë e pamatë,
Kaosin e shëndetshëm brenda rregullave të qytetit,
Jemi dy duar që kapen pas të vetmes gjë që njohin.
Следобеден ангел
Умората в очите избледнява сред пълзящи звуци,
вися, почти целуната съм от тъгата
в зелените листа на двора на съседа
и вдишвам на небето сетния лазур.
Следобеден ангел – без лице и черти,
връстник на следобеда, къпещ в злато земята,
от оплаквания уморен за празнотата на небето,
с едно движение ти включваш светлината.
Частици от желания висят в застоя
като откъснати цветя в ръцете на нощта.
И оня миг копнеж във всяко живо същество
да разбере кои сме, откъде да знаем.
На края на съзнанието седнал, растеш със тъмнината,
следобедите се събират сякаш зад ясните очи,
тъй както морска пяна укротява бреговете
на вашата любов между земята и водата.
Мечтите си следобед яздиш, но без да изгаряш
дори ръба на туниката с лунен цвят
с търпението, с мъдростта, която не познава себе си
докато се изпълни вашата неясна мисия.
Но всяко любопитство свършва в бърборене,
в тъгата, кипнала в чашата с чай,
в знаци, които оставяш в ъгъла на следобеда,
ангеле на мълчанието – роза във вазата!
Искрящите камъчета илюзии в косите ти
се оглеждат в звездната нощ, очаровала влъхвите,
изглеждаш почти като жив: с рани като нашите,
щом красотата ти почне да изчезва в нощния въздух.
Превод – Антон Баев
Afternoon Angel
The eye fatigue fades among the crawling sounds,
I hang almost kissed by the sadness
In the green leafs of the neighbor’s yard,
Smoking the last azure of the sky.
You are an Afternoon Angel, without a face or features,
As old as the afternoons that bathed this earth in gold,
Tired of the complaints over the emptiness of the sky,
Whilst with an arm movement you cover the light.
There are particles of will hanging in abeyance,
That as picked-up flowers die in the hands of the night.
In every living there is a moment of yearning
For who we are and we don’t know.
Seated in the edge of conscience, you grow along with darkness,
The afternoons immerse inside your clear eyes,
Same as the seafoam that soothed
Your love between earth and water.
You ride on the afternoon dreams,
Without even scorching the corner of your mooncolored tunic,
With the patience of wisdom that doesn’t know itself
And the fulfillment of your suspicious mission.
All curiosities are brought to rest by the gibbering,
By the sadness poured in a teacup,
By the signs that you leave in the afternoon’s corner,
O Silent Angel – O Darkest Rose.
The sparkling stones of illusions in your hair
Mirror the starry night that fascinated the Magi,
You look almost alive: with wounds like us,
As soon as beauty starts to vanish in the air of the night.
Translated by Redi Sheqeri
Engjëll pasditeje
Tingujve të zvarritur tretet lodhja e syve,
Pothuajse e puthur prej trishtimit varem
Në gjethet e gjelbra të oborrit të fqinjëve,
Duke tymosur kaltërsinë e fundit të qiellit.
Ti je engjëll pasditeje, pa fytyrë e tipare,
I vjetër sa tërë pasditet që lanë me flori këtë tokë,
I lodhur prej ankesave mbi boshin e qiellit,
Ndërsa ti me një lëvizje krahu përfshin dritën.
Ka grimca vullnetesh mbetur pezull,
Që si lule të sapokëputura vdesin në duart e natës.
Ka tek të gjithë të gjallët një minutë malli
Për gjithçka që jemi e nuk dimë.
I ulur në skaj të ndërgjegjes, ti rritesh me errësirën,
Pasditet bëhen pirg në sytë e tu të kthjellët,
Si brigjet që me shkumën e tyre përkundin
Dashurinë tënde mes ujit dhe tokës.
Ti kalëron mbi ëndrrat e pasditeve,
Pa zhuritur as cepin e tunikës tënde ngjyrë hëne,
Me durimin e urtisë që nuk njeh veten
E përmbushjen e misionit tënd të dyshimtë.
Tërë kureshtjet fashiten prej llomotitjes,
Trishtimit të derdhur në filaxhanin e çajit,
Shenjave që ti lë në cepin e pasdites,
Engjëll i heshtur – trëndafil në vazo.
Ke në flokë gurë iluzionesh që ndrisin,
Si magjepsje magësh në blunë e qiellit,
I gjallë dukesh pothuaj: me plagë si ne,
Sapo bukuria fillon të tretet mes ajrit të natës.